kunstwerk wordt eerst klassiek, als het mede de persoonlijkste (en dat is tevens de meest gave en zuivere) expressie van een persoonlijkst (d.i. geheel eigen) ervaren heeft gerealiseerd.

     De mensch is altijd allerindividueelst (en daarom onherhaalbaar). Allerindividueelst (en onherhaalbaar) is daarom ook alle waarachtig groote kunst. Zij is — hoe algemeen menschelijk ook van inhoud — altijd ten nauwste verbonden met een persoonlijk levenslot, dat het algemeen menschelijke eerst deed begrijpen en tot een levende verworvenheid maakte. De emanatie van een allerpersoonlijkst mensch, vertegenwoordigt zij ook een allerpersoonlijkste (van alle andere afwijkende) visie op dat algemeen menschelijke. Onmiddellijk buiten de allerindividueelste expressie begint het „epigonisme” (der schraal levenden), of bleef men „beneden zijn niveau”. Geen enkele inhoud, hoe algemeen menschelijk ook van wezen, of hij moet allerindividueelst zijn doorleefd en allerindividueelst gestalte hebben gekregen voor men tot een levende en oorspronkelijke kunst geraakt. Men moet niet meenen, dat Kloos’ beroemde (of beruchte) definitie destijds iets nieuws bracht (zij bracht hoogstens iets aan het licht!), of dat een komende kunst aan deze norm kan ontsnappen. Sophocles was niet minder allerindividueelst dan Nietzsche, Bredero niet minder dan Gezelle, Gezelle niet minder dan Rembrandt; Rembrandt niet meer dan Vermeer en Vermeer niet minder dan Hamsun; Hamsun niet meer dan Goethe en Henriëtte Roland Holst niet minder dan A. Roland Holst. Elke stem is persoonlijk en daardoor allerpersoonlijkst, en daardoor eerst waarlijk „stem”; zij is een zoo zuiver mogelijk, een compleet en concies gestalte geven aan een allerindividueelst zijn, dat een allerindividueelst woord behoeft om zich waarlijk tot uitdrukking te brengen, aan iets dat onverwisselbaar is en ook niet verwisseld mag (kunnen) worden, aan iets dat onvervangbaar is en dus niet vervangbaar verwoord kan worden, aan iets dat niet

25