menschelijke waardigheid zich verbindt met positieve levenswaarden, met een positief weten omtrent handelingen welke met de menschelijke waardigheid in overeenstemming zijn, ontstaat de mogelijkheid, dat uit den hater van de bestaande wereld de beminner van een nieuwe geboren wordt en uit den destructieven nihilist de revolutionaire bouwer. — Er is geen christendom mogelijk zonder haat, en, zonder haat ook geen revolutionair, geen bouwer en bezieler. En geen haat, zou ik willen zeggen, is mogelijk zonder een meneer Visser, zonder diens meedoogenloos doorzien en ontmaskeren van wat inderdaad hatelijk is. — Neen, dien meneer Visser mogen we toch niet vergeten. Want hoe schoon (en zeldzaam) het samengaan is van een voornaam mensch met de constructieve en scheppende beginselen van dit leven, hoe nobel en onzelfzuchtig het handelen-overeenkomstig-die-waarden van een voornaam mensch is, wij (die altijd beter doen ons niet tot de voornamen en edelen te rekenen) wij worden ook bij onze goede handelingen vaak bepaald door corrupte motiefjes, naargeestige berekeningen, domme eerzuchtjes en wat dies meer zij. Voor ons moge meneer Visser’s meedogenloos analyseeren en ontmaskeren een voortdurende correctie blijven. — En al deze correctie schept dan nog een voorwaarde voor stijl, n.l. moreele en geestelijke zuiverheid: adel. Datgene wat het kenmerk is van al het groote dat menschen gewrocht hebben.


Het voorgaande samenvattend meen ik te mogen vaststellen, dat het ontstaan van een stijl het navolgende veronderstelt:
Ten eerste: Het algemeen tot gelding geraken van positieve levenswaarden, van een bepaalde levensorde, van een bepaald levensbewustzijn (dat dan in den kunstenaar zijn gevoeligsten vertolker vindt);

















aangemaakt: 19-01-2012 Copyright © 2012 by
R. Bruning en Th. Bruning
copyright
laatste aanpassing: 16-07-2012