Zoo gehoorzamen als men thans eischt, eischt alleen een corrupt, dom, of een tot geestelijke armoede vervallen gezag : een corrupt, dom, of een tot geestelijke armoede vervallen gezag heeft n.l. de t y r a n n i e noodig om zich (nog een tijd lang) te handhaven. Een sterk en wijs gezag is « vaderlijk » ; een sterk en wijs gezag begrijpt, dat niets den onderdaan verbiedt zijn bezwaren kenbaar te maken, en alles (in dat geval) den overste gebiedt het goede van een bevel te verklaren. Opdat de onderdaan dat goede bevel beminnen zou zooals God voorschreef : met geheel zijn v e r s t a n d, geheel zijn hárt, geheel zijn wil.

« Weidt de kudde Gods onder u », schreef Petrus aan zijn priesters, « niet als dwingelanden, maar als gegroeide toonbeelden van de kudde ».

In dezen, onzen tijd leeft de mensch niet slechts volkomen losgeworpen ván, zonder bestemming en zonder opdracht in die groote, b o v e n n a t u u r l i j k e gemeenschap die de Kerk is ; niet slechts werd hij, nadat die schoone orde van het Gezag werd verwoest, verlaagd tot rede-loos dier, tot veracht kudde-dier dat noch de goedheid, noch de schoonheid van een bevel behoeft te kennen of te beleven, – hij werd eveneens losgerukt van die schoone, n a t u u r l i j k e gemeenschappen en verbanden : de Staat, het Volk, de Volksgemeenschap, de Geschiedenis. Ook déze goederen gingen voor hem te loor. Ook déze prachtige waarden waarvan het beleven den mensch menschelijk GESTALTE (een i n h o u d een l i e f d e en een b e z i e l i n g ) zou hebben gegeven, werden hem ontnomen. Ook in deze gemeenschappen leeft hij t e r u g – g e w o r p e  op z i c h z e l f : zonder opdracht, zonder bestemming.

Het liberalisme heeft den mensch verkondigd, dat « het subjectieve

20