dien beleedigenden staat waarin wij ons van geen enkele levens-werkelijkheid meer bewúst waren, waarin wij geen enkele schoone waarheid meer bezitten mochten ; dat beteekent den wil die zuivere en heilige goederen des levens opnieuw te heroveren, lief te hebben, reëel en strijdbaar te beleven : met onzen géést met ons hárt, met onzen wil : als de « VOLSTANDIGE MENSCHEN » die wij het RECHT (én den PLICHT) hebben te zijn.

Leeg-geplunderd is de mensch van heden. Bestolen van al die waarden, welke het leven eerst te leven wáárd maken ; waarvan het beleven den mensch zijn GELUK, zijn INHOUD, zijn GEHALTE, zijn menschelijke GESTALTE is: waarvan het beleven hem eerst wáárlijk tot MENSCH maakt. – Niét het beleven als volmaakten en heiligen stempelt hem tot mensch, maar het kénnen en liéfhebben met zijn gansche menschelijke onvolkomenheid, met een menschelijk-oprechten en menschelijk-strijdbaren WIL. – De WIL overeenkomstig die waarden te leven, dát maakt hem tot mensch, dát is zijn innerlijke en wezenlijke GESTALTE, zijn menschelijk en wezenlijk GELUK. – Maar reeds werd alles, wat op deze aarde het beleven waard is, den mensch van heden ontfutseld.

Het heeft hier geen zin het verval waarop wij doelen historisch te verklaren : er zijn belangrijker zaken : n.l. te zién, w a a r i n  h e t BESTAAT : het b e s e f der h u i d i g e  w e r k e l ij k h e i d. – Tegenover deze werkelijkheid zullen slechts twee houdingen mogelijk zijn : haar LOOCHENEN (uit domheid of eigenbelang), óf AANVAARDEN – met den moed en den wil tot LEVEN, tot HER-ORDENEN, tot HER-SCHEPPEN. En in dién zin zijn ook wij optimisten ; maar wij verachten de vunze blijmoedigheid die den moed mist zich van de huidige werkelijkheid rekenschap te geven. Wij zijn optimisten in dién zin dat onze wil tot leven den strijd heeft ingezet tegen het ont-luisterde, v e r n i e l d e menschbestaan van heden; ingezet – niét (zooals Nietzsche reeds hoonde) uit medelijden met een socialen nood, niét namens een sociale

12