223
sten kunnen de woorden van Augustinus worden toegepast: Het Nieuwe Testament is in het oude verhorgen, het Oude Testament gaat in het nieuwe open".
Het citaat was wat lang, doch nu Leopold Ziegler hij het SummaVerlag zijn Menschwerdung liet ( of kon laten) verschijnen, waarin deze orkanische, exuberante en tevens prachtig beheerste geest soortgelijke gedachten opstelt en vermetel verdedigt, meende ik Heiler hier niet te mogen negeren. Ziegler echter zocht en vond deze ,,lichtsporen” elders nog dan in de grote godsdiensten van het Oosten. Uitgaande van de stelling, ,,dass das Wort dieses ’auf mancherlei Weise sich selbst aussagenden Logos’, das Wort mithin des Wortes, ausnahmslos alle Völkerüberlieferungen decken müsse, soweit sie Offenbarungswert besitzen”, vervolgt hij enkele bladzijden verder: ,,Angesichts dieses Logos mögen wir dann die schriftlichen Urkunden der Völker anblättern, wo es der Zufall just will – ein Stammbesitz gewisser Urbilder scheint ihnen ausnahmslos gemeinsam zu sein, dem Gilgamesch, Veda, Awesta wie den Henochbüchern, dem Vedânta oder den Upanischaden, dem I Ging oder Tao te Ging wie dem ’Geheimnis der goldenen Blüte’, der Genesis wie der Kabbala und Apokalypse, dem Gesetz wie den Propheten und den Propheten wie dem Evangelium, der Edda wie den späten, aber ungeheuren Eröffnungen unseres eigentlich deutschen (’teutonischen’) organum divinum Jakob Böhmes”. Ziegler vertolkt hier een gedachte, welke wij ook terugvinden in Papini’s Brieven van Paus Celestinus VI, waar deze aan hen, die niet in Christus geloven, schrijft: ’Zij (de missionarissen) zouden u (heidenen) moeten zeggen, dat alle grote volken van de aarde die vóór Christus hun bloeitijd hebben, mee hebben bijgedragen aan de goddelijke voorbereiding van het Christendom”. ,,Het Christendom is ook uw werk geweest en in een of ander opzicht voorvoeld door uw harten en zielen. Het huldebetoon van de Wijzen aan Jezus is het geheimzinnig symbool van die voorchristelijke medewerking, door God geïnspireerd en gewild”.
Dezelfde gedachte, doch zwakker verwoord, hervinden wij in het helaas ietwat luidruchtige geschriftje van de missionaris H. van
