181
aan tijd en plaats aangepaste ,,ontvouwing” van Christus’ middelen. – Losgeraakt echter van zijn enige, waarachtige voedingsgrond begint, wat slechts ,,ontvouwing” mocht zijn, weldra een eigen, zelfstandig leven te leiden en om zichzelfswil te bestaan; het begint te perverteren. Die middelen worden doel en het doel wordt: aanwezig zijn met die middelen. En het gehele apparaat van missionaire middelen en activiteiten wordt dan – ergens tussen oorsprong en doel der missie – een gigantisch raderwerk in de ruimte dat, overal in beweging en actief, zinloos of vrijwel zinloos in de ruimte voortwerkt, – een andere ,,nutteloosheid” voortbrengend dan die waarover het evangelie spreekt. Men is beland bij een gigantische organisatie en administratie (en demonstratie), maar de oorspronkelijke apostolische prediking, de prediking van het evangelie, het opvoeden tot het evangelie, tot de liefde voor Christus’ woord als de enige liefde-tot-Christus waarom Hijzelf gevraagd heeft, is erin afwezig geworden, of nog slechts aanwezig als die buitenste buitenkant waar de frase gedijt. De prediking heeft opgehouden in wezenlijke zin religieus te zijn, en het kan dan niet verwonderen dat de religieuze niet-christen, die uit een ander levenwekkend geloof leeft, er geen belangstelling voor opbrengt. Noodlottiger: mét die middelen en die werken en hun klaarblijkelijk geworden nutteloosheid begint ook het vertrouwen op de goddelijke genade – die, zoals men zich dan geruststellend voorhoudt, zoveel méér uitwerkt dan ons werken kan bereiken en zoveel méér herstelt dan ons altijd hulpeloos handelen kan bederven – te perverteren. Zoals ook dat schone bevel, dat de hand moet doen wat de hand vindt om te doen, dán slechts verwording uitwerkt. Door beide immers berust men reeds bij voorbaat in zijn ,,nutteloosheid” – zonder zich nog op de oorzaak ervan te bezinnen, terwijl de bedrijvigheid der ,,handen” – zelf-verdoving vaak – middel wordt om aan elke bezinning te ontsnappen. – En men kent de lege blijmoedigheid die van dit verleugend vertrouwen bij zoveel ,,nutteloosheid” het naargeestig product is. . .
