um das Geheimnis jeder Religion, nämlich um die in diesen Religionen trotz allem wirksame ursprüngliche Selbstbezeugung Gottes an die Menschheit. Vielmehr als eine ungläubige, sich selbst objektiv nennende Religionswissenschaft, nimmt die christliche Theologie die fremden Religionen ernst in ihrem Recht und ihrer Wahrheit, aber auch in ihrem Wahn und Trug ¹). Echte katholische Theologie weiss nämlich von einer ureigenen und urtümlichen Beziehung zwischen Gott und Menschen schon deswegen, weil die Offenbarung die urtümliche Beziehung zwischen Gott und Menschen nicht erst setzen und begründen, sondern erhöhen und vertiefen, die schon bestehende heilen und beleben will” (209). Deze woorden, van H. Köster, bevestigen dan opnieuw wat reeds vele, vele jaren geleden door Friedrich Heiler werd verdedigd en door Leopold Ziegler in zijn Menschwerdung werd uitgewerkt.

Neen, van die nieuwe missie-theorieën komt niet veel terecht in dit boek. En ook de missionaire activiteiten waarvan hij met geestdrift gewag maakt – evenals trouwens al de zaken waarover Van Straelen zich bij voorkeur druk maakt (emancipatie van de vrouw, geboortebeperking, prostitutie, voedselprobleem etc.) – hebben niets met dat nieuwe missionaire denken uitstaande. Zijn missionair vertrouwen is het apostolaat via Hollywood, europese concerten, europese cultuur-manifestaties, de krantenverslagen van Marcel’s lezingen en zo alles wat de miljoenen het vermoeden bijbrengt dat het Westen, waar het christendom vandaan komt, geestelijk, cultureel en economisch iets anders en meer betekent – en zo ook het christendom – dan de miljoenen (kunnen) weten. ,,Het is zeer merkwaardig, maar het is wel de mening van de meeste missionarissen hier, dat dikwijls de grootste apostolische invloeden uitgeoefend worden buiten de missionarissen om”, stelt hij dan ook zonder onrust vast (117), en verder nog: ,,De meeste missionarissen zijn het erover

¹) Terecht blijkbaar noemt een modern aziatisch dichter, zoals we bij Sri Auribindo lezen, het stof, waarin de volken van Azië neerliggen (tijdelijk neerliggen), een ,,heilig stof’”. . .

87