is slechts diep op de wijze van de (gebrekkig kennende) mens en in tegenstelling met een ander (gebrekkiger) menselijk kennen. Het is allerminst diep op de wijze van Gods wijsheid, terwijl toch alle dingen juist en allereerst overeenkomstig die wijsheid bestaan en een bestemming hebben. De kenbare orde is opgenomen in een onkenbare orde: de orde van Gods verborgen raadsbesluiten. De mens verhoudt zich tot de goddelijke orde der kenbare dingen zoals een dier dat erin zou slagen geheel de bouw en orde te doorgronden van de landbouwmachine die het op het veld vindt. Wat weet het daarmee van de machine als het niét weet op welke ménselijke behoefte deze machine antwoord is en waarvoor zij bestemd is: zij staat vóór hem in haar ontraadselde orde als een diep mysterie. Zo staan ook de kenbare verschijnselen voor ons. Aan welke goddelijke behoefte of noodzaak beantwoordde, neen, niet hét geschapene, maar dit zó geschapen zijn der zichtbare dingen. Wij spreken van het mysterie van het kwaad, maar een niet minder verschrikkelijk mysterie – in de orde van het goddelijke – is de meedogenloze wreedheid van een natuurramp; en het is of Christus daarbij enkel opmerkt: ge moet niet menen dat de slachtoffers schuldiger zijn dan gij... De mens kan een bloem kennen overeenkomstig haar kenbare zichtbare zijnsorde, maar waarom God een bloem liet ontstaan opdat de mens ermee behagen zou hebben aan God, en niét een zijxwv, weet hij niet. Bij die vraag wordt zij even ondoorgrondelijk als het exploderend heelal, en wat rest ons daarin van het punt Omega als zingevende werkelijkheid, als geloof, als vertrouwen of tonicum, en wat van de bloem als oorzaak van ,,behagen in Hem”?
Ook elk binnendringen in de bovennatuurlijke werkelijkheid voert ons slechts dieper het mysterie binnen. Het laatste woord over God is, dat wij God kennen als de Onkenbare. De grote heilsfeiten zijn de gelovige bekend, maar de werking en de wegen der goddelijke genaden zijn even onnaspeurbaar als de werkelijkheid (het zich voltrekken) van Gods heilsplan met deze wereld en ,,de Godslijnen in onze dagen”. Overal waar Gods bedoelingen ,,begrepen” of Gods raadsbesluiten voor ons zo ,,zichtbaar” en

55