op de eenig wezenlijke wijze voor. Slaagt deze strijd niét, welnu, dan heeft ook een hereeniging geen zin. – Ik zei het reeds: twee afzonderlijk georganiseerde ficties in één organisatie samengevoegd, leveren niet meer op dan één georganiseerde fictie; zij continueeren gezamenlijk wat zij ook afzonderlijk produceerden: het machteloos afbrokkelen van een innerlijk voos geworden geloofsgemeenschap.
Mijn eerste bezwaar tegen dit gedeelte van ,,Verscheurde Christenheid” is dus, dat het a) een probleem als actueel aan de orde stelt dat niet actueel is, allerminst op de wijze die van Duinkerken suggereert, b) dat het ons betreffende de hereeniging der Kerken illusies voortoovert die noch momenteel, noch in een nabije toekomst te verwerkelijken zijn, c) dat het op geen enkele wijze het ,,hoe” van die binnenkerkelijke reformatie (die eerste voorwaarde!) preciseert.
Hier nader ik mijn tweede bezwaar Van Duinkerken spreekt over het ideaal, het herstel in Christus der katholieke geloofsgemeenschap. Hij zwijgt echter over de consequenties die aan een poging tot verwerkelijking van dat ideaal onverbiddelijk vastzitten. Zoo laat hij den lezer volkomen onkundig omtrent het verloop dat die strijd onvermijdelijk zou nemen. In een Kerk, die geworden is zooals van Duinkerken meent, heeft het schoone ideaal een bittere, zeer bittere werkelijkheid als keerzijde (gelijk wij ook uit Newman’s strijd binnen de Anglicaansche Kerk kunnen afleiden). Van Duinkerken heeft het huidige katholicisme zoo grondig afgetakeld, dat hij de eerste moet zijn om te erkennen dat een herstel van die gemeenschap in Christus een zwaar, zeer zwaar gelag zal worden, Christus prediken in een Kerk, die zoozeer van haar wezen vervreemdde, is

186