lijst van werken
vorige bladzijde



vorige 
 bladzijde er bestaat, en zelfs zeer opvallend bestaat, tusschen Bosch’ doeken en van Duinkerkens karakteristiek, tnsschen Luthers obsessies en Jeroen Bosch’ vervoeringen, tusschen de vaak onbehouwen uitvallen van den eerste, als hij over de demonen het woord nam, en de steeds volmaakt beheerschte, scherpe strenge concepties (de fijne zwier ook) van den tweede.
Als men van Duinkerkens boek leest, krijgt men den indruk dat het herfsttij der middeleeuwen zich (ondanks zijn vulkanische verschijningsvorm) wezenlijk vrij egaal heeft voortbewogen; zijn personen zijn vrij eenvormig en zonder waarachtige spanningen; spanningen en verschillen bestaan hoofdzakelijk op het terrein der meeningen, en de meeningen zijn, althans zooals zij ons hier worden voorgezet, nu niet bepaald een uitgelezen gerecht. En waar hij tracht hier met groote woorden of met het rumoer van ,,demonen” wat verandering in te brengen, wordt men onwillekeurig herinnerd aan Goethe’s gezegde ,,Du klirrst mit deinen Ketten und überredest dich, es sei Musik.” – Hij praat maar raak. Dit geldt niet alleen en vrijwel doorloopend voor de karakteristieken die hij geeft van bepaalde gestalten (’n uitzondering vormen de bladzijden over Calvijn en Descartes), maar nog meer – en hier nader ik mijn eigenlijke grief tegen dit boek – voor de problemen waarmede hij zich occupeert. In het eerste geval wordt hij gedupeerd door zijn onmacht gestalten te schatten (iets waar hij zelf verder weinig aan doen kan), in het tweede geval – en dit is ernstiger – door zijn angst voor den ernst, meer bepaald voor de gevaarlijke conseqnenties daaraan onvermijdelijk verbonden (en van Duinkerken heeft nu eenmaal volgende bladzijde

178



















volgende bladzijde
inhoudsopgave



aangemaakt: 23-04-2011 Copyright © 2013 by
R. Bruning en Th. Bruning
copyright
laatste aanpassing: 31-01-2013