lijst van werken
vorige bladzijde



vorige bladzijde proces, dat dit leven blijkt, de genade als een tastbaar, aftastbaar concretum; nergens wekt Bernanos de suggestie van een bovennatuurlijk ingrijpen, een goddelijk geleid worden (deze geruststellende pathetiek der Bazins, deze vlotte romantiek van zooveel hagiografen ook) zonder niet tevens dit ,,bovennatuurlijke” als zoodanig te betwijfelen, te betwisten (en zeer langen tijd doet men zulks terecht). Zoo behoudt men met dit boek slechts de herinnering aan een leven dat zichzelf (binnen de genade van het geloof en krachtens de vermogens die God in de natuur gelegd heeft) in een moeizame en smartelijke worsteling met de beklemmende, alom opstuwende realia van zijn bestaan, zuivert, geheel onbewust nochtans, tot de wijsheid die de laatste, heldere en droeve stilte van dezen mensch zou worden. Het bereiken dezer stilte werd dan mogelijk doordat deze mensch zichzelf volledig inzette, niet afliet, en geen moment verraad pleegde aan de tragische werkelijkheden dezer aarde. Vluchten voor de realia der aarde is Christus ontvluchten, want Christus is juist het antwoord op deze realia. Dit boek schakelt de genade niet uit, maar wel worden daarin vele ,,genaden” als zoodanig afgewezen. Het volle accent valt hier op den ménsch, op zijn werkzaamheid (en zeer, zeer langen tijd doet men juist, daarop vooral het accent te leggen). Valt het accent op den mensch, op de niet te onderschatten mogelijkheden die de mensch, ondanks zijn gevallen staat, vertegenwoordigt, het valt daarmee tevens – en wellicht is dit juist het meest onrustbarende voor de huidige christenheid – op zijn persoonlijke verantwoordelijkheid, op datgene wat een heden geserveerde en gepropageerde genadeleer, die den mensch tot niets volgende bladzijde

103



















volgende bladzijde
inhoudsopgave



aangemaakt: 23-04-2011 Copyright © 2013 by
R. Bruning en Th. Bruning
copyright
laatste aanpassing: 25-01-2013