lijst van werken
vorige bladzijde


fen wat dit gaat betekenen wanneer twee wereldmachten slaags zijn en beide een ander ,,heilig” doel verdedigen. Het zijn dan twee wereldmachten die voor niets zullen terugdeinzen; twee wereldmachten die te zamen over practisch alle oorlogspotentieel der aarde beschikken, die beide over de meest monstrueuze vernietigingswapens beschikken én die tegen elkaar opgewassen zijn. Nadert voor hén het moment dat ,,het erop aankomt”, dan kan het einde, hùn gewapend treffen, alleen nog maar een alles vernietigend paroxisme van machtsstrijd, een paroxisme van onmenselijkheid zijn en – o dienst aan de heiligste goederen! – een gerechtvaardigd paroxisme. Moet 3/4 van de wereld voor onafzienbare tijd onbarmhartig vernietigd en aan een onvoorstelbare ellende uitgeleverd, – dan moet dat maar. Het doel – het heil der mensheid – heeft de middelen geheiligd...
    Men kan deze absurde slotact aanvaarden als een blijkbare onvermijdelijkheid met de woorden: ,,het moet dan maar”; men kan zichzelf in slaap wiegen met de overweging, dat de gevolgen misschien niet zo zinsverbijsterend zijn; men kan zich het harnasje van moedig en zakelijk cynisme aanmeten en zich vertrouwd en verzoend wanen met het denkbeeld tot ,,een verloren generatie” te behoren; men kan de illusie bevorderen – de eeuwige illusie vóór en tijdens een catastrofe – dat uit de puinen van de oude wereld hoe dan ook een nieuwe zal geboren worden, een wereld die de thans dreigende ramp zal rechtvaardigen, doch ik meen dat de enig morele (en tevens enige europese) houding deze is: met of zonder resultaat doch in ieder geval tot het laatste ogenblik te beproeven de tegenstellingen, dit catastrofaal antagonisme alsnog te bezweren.
    Het heeft dan echter geen zin, als schrikbeeld op de gevólgen van het macchiavellisme te wijzen; want hoe onvoorstelbaar die gevolgen zijn, ze kunnen op een gegeven moment in de ogen van hen die het lot der wereld in handen hebben, volkomen gerechtvaardigd zijn, – hetgeen tevens betekent dat zij reeds op dit moment op enigerlei wijze zijn geaccepteerd en aanvaard. Het pleidooi van pater Verhofstad in De Linie voor een preventieve oorlog tegen Sovjet-Rusland bewees ook dit (en bevestigde nogmaals als goed recht wat

930





















volgende bladzijde



aangemaakt: 23-10-2010 Copyright © 2010 by
R. Bruning en Th. Bruning
copyright
laatste aanpassing: 24-10-2010