lijst van werken
vorige bladzijde


lijke consequentie ; ze is niet te aanvaarden, maar waar, waar beging ons denken een misrekening, waarvan werd het dupe?” – Zulk een vraag meent men te horen, en men vergete niet : diezelfde vraag formuleert – niet het Westen, maar... Roebasjov, en de Rus, dezelfde die de aanklacht opstelde, moest het antwoord schuldig blijven...

2

    ,,Dans l’optimisme absolu, le bien universel est une fin qui emploie et justifie tous les moyens”, schreef Guyau in zijn Esquisse d’une morale, toevallig enkele regels na de opmerking: ,,les Russes... qui auront plus tard un rôle si important” (en ook met deze helderziende uitspraak gaf hij blijk van zijn verwantschap met Nietzsche).
    Evenwel: het doel heiligt de middelen, dit macchiavellisme, wordt waarlijk niet slechts door één partij (i.c. Rusland, de Gletkins) maar, als het erop aankomt, evenzeer door de andere partij (het Westen) als haar goed recht beleden en in practijk gebracht. Want elk der partijen is ervan overtuigd, dat haar doel, evenzeer als haar ideologie, de ware en alleenzaligmakende orde vertegenwoordigt. Het heiligste. Als het erop aankomt, d.w.z. als de machtsstrijd een acuut stadium bereikt, en dit stadium is een chronische kwaal (1), is alles geoorloofd, mits de middelen maar geschikt zijn de enige goede orde te behoeden. Er is, moreel getaxeerd, waarlijk geen essentieel verschil tussen het animeren van een (kleine) oorlog tussen twee andere volken en tot dit opofferen van mensenlevens te besluiten om b.v. de olieproductie binnen zijn machts- en invloedssfeer en onder zijn contrôle te houden – waartoe de eigen bestaansnoodzaak, het handhaven der eigen orde, het behoud van het hoogste en heiligste goed dwingen, én: uit bestaansnoodzaak – het handhaven der eigen orde, het behoud van het hoogste en heiligste goed – de binnenlandse vijanden ener revolutie te liquideren. In beide gevallen liquideert men mensen. Moreel getaxeerd bestaat er evenmin wezenlijk verschil tussen een economische orde die permanent een residu oplevert van lieden – ménsen – die ,,teveel” zijn, en hun ellende te accepteren en verdedigbaar te achten als het nu eenmaal onvermijdelijk

924





















volgende bladzijde



aangemaakt: 23-10-2010 Copyright © 2010 by
R. Bruning en Th. Bruning
copyright
laatste aanpassing: 24-10-2010