lijst van werken
vorige bladzijde



Z I J N  D R A M A 267

vorige bladzijde relatie met de anderen. ‘Quand une fois la liberté a explosé dans une âme d’homme, les Dieux ne peuvent plus rien contre cet homme-là’, laat Sartre zijn Jupiter zeggen. Nog minder vermogen dan de mensen. En dezen nog minder wanneer de vrijheid een vrijheid werd in God. Zulk leven is onherroepelijk. Het kent geen terugkeer meer naar de orde en de vrijheid der velen en wat de velen aan geneugten te bieden hebben. Doch alvorens op dit tweede drama in te gaan, is het nodig een misverstand recht te zetten. Men moet met name niet menen, dat aan deze minzame en menslievende priester, deze ‘kinderlijke dromer’, eeuwig verliefd bovendien op de schoonheid der aarde, de realiteit van de mens is ontgaan. Hij heeft over de mens zeer harde en scherpe woorden gesproken, woorden die men niet uitspreekt, niet met zulk accent en niet als priester uitstóot, vooraleer men daadwerkelijk de schokkende realiteit der menselijke afzichtelijkheid herkend heeft. Ik doel hier niet op het gedicht uit 1888, waarin hij de mens toebijt: broodbeestig dier, – ook al spreekt hieruit een onbeschrijflijke walg; ook niet op het gedicht

’t Is vrijheid, vrede en vriendschap, in
       den woorde en in de boeken, –


in welk gedicht met betrekking tot de achtergronden van de mens (diens huichelachtigheid) geen woord gemoedelijkheid te vinden is. Ook in de karakteristieken, waarmede elk der navolgende strofen eindigt, geeft Gezelle, ondanks de weemoedige klank van het geheel, blijk van zijn snijdend en fnuikend realisme:

Baden ze eens, hun hert verheugde;
    groeizaam wierde ’t weêr, en ’t gaf
blad en blommen, vrede en vreugde,
    nu, een nooit meer groenend graf!

Baden ze eens, ge zaagt ze werken
    weêr ten bronnenhoofde, en niet
drijven, leêg en lam van vlerken,
    altijd neêrwaards, met den vliet. volgende bladzijde






















volgende bladzijde
inhoudsopgave



aangemaakt: 22-12-2009 Copyright © 2009 by
R. Bruning en Th. Bruning
copyright
laatste aanpassing: 28-12-2009