MENSCHENVRIENDEN



Het warenhuis rumoerde als een mijnbedrijf dat op hoogspanning werkt. De liften schoven rusteloos van étage naar étage, spuiden bedrijvigheid, en zogen weer bedrijvigheid tot zich terug, en elke dame leek een lorrie op kleine nijvere wieltjes die met haar vrachtje naar den uitgang spurtte. Een zoete, blijmoedige verdwazing ergens diep onder het leven, in datzelfde ondergrondsche „ergens” waar ook de meeste drama’s plaatsvinden. Zelden toch spelen verdwazing en drama (en vreugde) zich nog af — bóvengronds — op het niveau van het leven, bijna altijd er onder. Het leven komt niet meer aan zichzelf of aan de aarde toe, en dat — dat larfachtige — is misschien het meest troostelooze en verbitterende in den aanblik der men­schen: het leven schijnt zoo noodeloos geleefd (en geleden).
    Afwezig bladerde Oswald in de nieuwe uitgaven, die op de boekenafdeeling lagen uitgestald, en geen dienstvaardigheid stoorde hem: de juffrouwen kenden hem, en zijn welstand rieden ze...
    Het drama der menschen is hoogstens een — snel of langzaam — uit dat boven-grondsche wčgzakken, — daarin bestaat de jeugd der besten; doch meestentijds begint het er onder, om in dat onder ook te éindigen, — in de gangen en ruimen van een mijn waar geen aarde ooit licht en donker bepaalde.
    Het was André die Oswald zoo bitter deed denken. De herinnering aan zijn vriend liet hem niet los. ’n Week lang had hij bij hem gelogeerd en de ontgoocheling was volkomen geworden. Het was de laatste keer geweest, verdere ontmoetingen hadden geen zin. — Of wilde hij niet meer herinnerd worden aan wat hij in André verloren had, — en trachtte hij zijn eigen machteloosheid te vergeten?
    Hun vriendschap dateerde nog van het college. André was de eenige college-jongen geweest voor wien Oswald — reeds bij de eerste ontmoeting — sym­pathie had gevoeld: hij herkende in hem een verte. Zijn blik drong snel en hongerig in dien van André — zooals een trein het eerste bergstation waar reeds een lichter, helderder waaien de open raampjes binnenstroomt. — De gevoelens waren wederzijdsch geweest.
    Toch was er spoedig een scherpe verwijdering tusschen hen ontstaan. André’s familie had zich in weinige jaren tijds verrijkt en omhooggewerkt aan dezelfde maatschappelijke omstandigheden, die — langzaam doch onverbiddelijk — de

44