Het verbaast u, dat ik dit zeg; want hetgéén ik zeg, zeggen u ook de Evangeliën.

Maar gelooft gij dan niet in de mogelijkheid van een werkelijke vernieuwing?

Ik zie, dat de vernieuwing, waarvan gij nu spreekt, ook zelfs den heiligen altijd onthouden werd. Zelfs binnen de kerk bereikten zij weinig anders dan een nederlaag. En ik geloof, dat een overwinning van God in den mensch dien mensch slechts met dieper nederigheid, met grooter angst ook voor alle schijn vervult. Onze bestemming, zoo geloof ik, is enkel het goede leven te zijn — alleen omdat het het goede leven is, en het was de eenvoud, de nederigheid, de moed ook, van Franciscus, dat hij enkel dit goede leven heeft willen zijn... zonder berekening, zonder droomen, zonder vrees. Hij volbracht slechts zijn plicht en aanvaardde het, dat hij niet aanvaard werd, noch bij God, noch bij de menschen. Hij hoopte slechts dat Christus de anderen zou leeren, dat dit goede leven ook hun leven moest zijn. Hij maakte zijn leven tot voorbeeld, doch hij verdroeg het, wanneer zijn voorbeeld als een dwaasheid verworpen werd — en dit wérd het, dit wérd het, door mij, door Rome, door wie al niet, en allen meenden hiermede eeredienst te bewijzen aan God... Verworpen worden en toch dienstbaar blijven, toch voorbeeld; voorbeeld zijn, en zichzelf, zijn schoonste droomen uitwisschen; vergeefsch zijn, en deze vergeefschheid aanvaarden, omdat er maar Eén is Die IS, en Deze heeft tijd en uur en duur van alles vastgesteld. Franciscus heeft weldra van geen grootsche vernieuwingen meer gedroomd. Franciscus heeft enkel God en de zijnen

133