1) Hierop is de vrijwilligheid van de instemming, het zonder dwang instemmen
gebaseerd. 21
Zoals alle ons meegedeelde waarheid pas wáárheid, waarheid-voor-óns wordt wanneer wij haar vanuit onszelf veroveren 1), zo ook de ,,waarheden” der liefde die Jezus’ woord heeft meegedeeld. Zij zijn dan niet in ons aanwezig op de wijze waarop zij aanwezig waren in Jezus, maar op de wijze van de ontvanger, zoals het zonlicht niet op de wijze van het zonlicht in de bloem is maar op de wijze van en overeenkomstig haar léven, haar leven-als-bloem. Wij kunnen Jezus’ waarheden niet vanuit Jezus, diens innerlijk leven, verstaan, niet op de wijze waarop zij waarheid zijn voor Hèm, maar vanuit de wijze waarop zij waarheid werden voor de méns, voor hen in wie een grote liefde aanwezig is2). En het is vanuit de mens in wie liefde aanwezig is i.c. die met de liefde nog enkel zijn natuurlijke, niet-charismatische gegevenheid is, dat we het, thans zo aangevochten, celibaat van de priester opnieuw verstaanbaar zouden willen maken. Dit beproevend houden we ons bezig met wat Maurice Gilliams eens noemde ,,de schriftuur van een geweten” 3), met dat denken en handelen waarmee een geweten zichzelf ongeweten uitschrijft en ,,Selbstdarstellung” is i.c. met de schriftuur van een geweten in zijn jeugd, die vroege – gelukkige en smartelijke – jaren waarin de voor een leven beslissende gedachten geboren, de voor een leven beslissende besluiten genomen worden. – Daar het celibaat echter een extreme beslissing is, veronderstelt het een liefde die, hoe verdeeld ook, een sterke, primaire beweegkracht is 4).
18. Alweer verschillende jaren geleden sprak p. Schoonenberg 5) in verband met onze situatie ,,onmiddellijk na de dood” van een ,,zekere onvoltooidheid doordat het hele mensdom – mijn broeders en zusters in Christus – nog niet verrezen is”, een onvoltooidheid die niet kan worden opgeheven ,,zolang er nog sporen van ongeluk, door mij veroorzaakt, op aarde zijn”. – Misschien is deze pijn om de mens ons deel in het hiernamaals; ik weet het niet. Maar wel geloof ik dat deze wroeging reeds hier op aarde de pijn en wroeging is van de zuiveren van
2) En die, omdat of doordat dit bij hen in zo grote mate het geval was, in Jezus’
liefdeverbond de grote leraren, de Vaders der Kerk, konden worden – en blijven:
zulks in weerwil van alles dat in hun woord tijdgebonden is geweest.
3) Winter te Antwerpen, Lier, 1954.
4) Aangezien het christendom door Jezus’ blijde boodschap de religie der liefde is,
kan het niet van belang ontbloot zijn ons van deze schriftuur van het natuurlijke geweten rekenschap te geven. Wij bevinden ons daarmee tevens bij de wortels van het
christendom in de mens.
5) DNLinie 11-9-65.
