2) Tot hoever de eigen krachten van de creatieve mens toereikend zijn, tot hoever en hoe langdurig men uitsluitend op zijn natuurlijke krachten blijft aangewezen en zelf verantwoordelijk blijft voor wat men wordt, – daarover kan Sri Aurobindo ons inlichten: zijn ,,Weg des Geistes in seiner Macht” en wat hij de ,,Selbstvollendung des Geistes” noemt (overigens iets anders, essentiëlers, en ook iets onrustbarenders als onze ,,zelfverwerkelijking”). Het kan stellig groot nut hebben van Aurobindo’s gedachten kennis te nemen. Al was het slechts wegens de kleine impliciet erin aanwezige correctie én op onze meestentijds wel erg snel bereikte en montere ,,zelfverwerkelijking” én op een te goedmoedig geïnterpreteerde genadeleer die de mens niet zelden in zijn natuurlijke mogelijkheden verwaarloost en desactiveert (om hem te behoeden voor hoogmoedig zelfvertrouwen). Kleine correcties, maar met verreikende consequenties wat betreft de religieuze ,,discipline”. ,,Was ich ausser dem Streben nach Glauben von dir will? Nun, eben ein bisschen Gründlichkeit und Beharrlichkeit in der Methode!”
4
liefde vrouw ook voor hem een grote steun kan betekenen op sommige ogenblikken, maar daar moet men toch niet te zwaar aan tillen, en vooral niet te romantisch over doen. Meent men dat de – steeds meest persoonlijke – grote scheppende verrichtingen van de mensheid mogelijk zijn geworden door de aanwezigheid en steun van een geliefde vrouw, of anders gezegd, dat de scheppingskracht het zonder de vrouw zou laten afweten? In de grond steunen deze geïnspireerden alleen op zichzelf. Hun werk is tevens hun kracht, terwijl het hen anderzijds als een daimoon tyranniseert, uitput en niet zelden hun wanhoop is. Ook de exceptionele, gedreven mens die vanuit zichzelf, vanuit de imperatieven van het eigen menszijn, naar de extreme keuze van het celibaat is gegroeid en in die vormgeving de bestemming – en daarmee de bevrijding en rust – van zijn persoonlijk bestaan heeft gevonden, is zulk een geïnspireerde, die, schoon niet exclusief, zijn kracht uit zichzelf put 2) en uit het werk dat hij wil, moet, volbrengen. En met dit laatste zijn we dan weer terug bij het thema waarmee ik Cahier 1 besloot en dat ik in de volgende bladzijden nader wil uitwerken; het geheel eigen offensief, dat het christendom is, in de strijd om een nieuwe aarde en waarbinnen de celibataire priester functioneert.
Misschien heeft het nut hier tot besluit nog een opmerking te maken. Men meent wellicht (het is de gebruikelijke conclusie als minder gewone drijfveren aan de orde komen) dat met het voorgaande een soort Übermensch van de priester gemaakt wordt. Dat is een vergissing. Ik had het over de (overigens niet zeldzame) exceptionele mens. Ik beklemtoonde het te vaak genegeerde, maar niet te negeren feit dat het celibaat een extreme keuze is en dat deze keuze noodzakelijk een exceptioneel mens veronderstelt, een andere mens veronderstelt dan de brave, begaafde doorsneemens. Ik beproefde de priester-celibatair weer terug te plaatsen in de context van zijn eigen (niet ,,geleende”), nog-natuurlijke (nog niet bovennatuurlijke) motiva-
