vorige pagina voor te stellen alsof alleen een diep wantrouwen in de menschelijke natuur, een ,,wanhopen aan den mensch’’ (dat dan vanzelfsprekend elk opvoeden zou afwijzen) de grondtoon van het Italiaansche fascisme en de ,,sombere bedwelming’’ van Mussolini’s leven zou zijn.

Mussolini wantrouwt den mensch. Inderdaad. En terecht! Maar anders dan Maritain en zijn adepten willen doen gelooven. Mussolini weet, dat, om zijn eigen woorden te bezigen, voor een staatsman geen menschenliefde mogelijk is zonder een dosis menschenver­achting, geloof in den mensch niet zonder een diep wantrouwen van den mensch, het dienen van den mensch niet zonder een zich wapenen tégen en op zijn hoede zijn voor dien mensch.

Wenscht men het recht op deze houding te betwisten met een beroep op het feit dat de mensch uit Gods hand is voortgekomen? Welk een nonsens! Als Mussolini zegt dat Machiavelli’s moraal, gebaseerd (ten deele!) op een wantrouwen van den mensch, vandaag actueeler is dan vier eeuwen geleden, dan spreekt hij waarheid. Wij constateeren namelijk dat de mensch verder nog dan vier eeuwen geleden uit Gods hand is weggeloopen, meer nog dan vier eeuwen geleden zijn oorsprong verloochend heeft, minder nog dan vier eeuwen geleden van zijn plichten (jegens God en de samenleving) wenscht te weten; meer nog dan vier eeuwen geleden elke grootheid en waardigheid heeft prijsgegeven en meer, exclusiever en blinder, een prooi werd van de anarchie zijner hartstochten. Als Maritain zegt dat de menschen van zijn ,,revolutie’’, dat de wegbereiders van die toekomstige christelijke orde op tijdelijk gebied welke Maritain voor oogen zweeft, moeten beginnen met aan het thans bestaande te wanhopen, heeft hij allerminst het recht van een staats­man, die met dit heden zit opgescheept, met dat heden waarvan Maritain en zijn adepten zich afwenden, een optimistische visie op den huidigen mensch te eischen. En als een grondig wantrouwen van dien huidigen ontwortelden en ont-adelden mensch vloekwaardig machiavellisme is, dan is Christus een vloekwaardig machia­vellist in het quadraat. Want wat lezen wij in het Evangelie, nadat Christus Jeruzalem was binnengehaald en de velen ,,die in zijn naam geloofden’’ hem tot koning wilden kronen? Dit: ,,Maar Jezus zelf volgende pagina


158

























aangemaakt: 01-03-2008 Copyright © 2009 by
R. Bruning en Th. Bruning
copyright
laatste aanpassing: 19-10-2009