vorige pagina mede hij, als staatsman, de heerschende anarchie der hartstochten voor zoover dit mogelijk is, bezweren kan, zij is de eenige idee, die hij, als staatsman, weer tot een levend concreet en dynamisch bewustzijn moet brengen. Dit is zijn opdracht in een ontkerstend heden en dit blijft ook zijn opdracht in een weer ge-kerstende toekomst. Het hoogste scheppend bewustzijn in den mensch herstellen is de taak van de Kerk. Laat zij dit na, slaagt zij daarin niet (en inderdaad, daarin slaagt zij thans niet), — het zij zoo; het is niet aan den staat, den staatsman die functie, haar functie, over te nemen. Hij heeft daar niets mee te maken; hij heeft slechts te maken met zijn taak op zijn terrein, d.w.z. ervoor te zorgen dat de mensch althans weer zijn plichten kent en leeft (en bezield leeft) jegens den staat, deze hoogste voltooiing van het gemeenschapsleven in de natuurlijke orde. Deze plicht, van den staatsman jegens den burger, klemt te meer, waar de Kerk er niet in slaagt een scheppende kracht in de samenleving te zijn. Dit alles heeft met een loochening van het feit, dat de mensch uit Gods hand is voortgekomen, niets te maken; het heeft alleen iets (àlles) te maken met de gevolgen van het feit dat de mensch uit Gods hand is weggeloopen, weggeduwd, weggedreven. Dié gevolgen, die ontketende anarchie van elkaar verscheurende hartstochten, zijn het actueel ,,gegeven’’ van den staatsman, en deze gevolgen bestrijdt hij met het beginsel en met die moreele revolutie die op zijn terrein remedie, éénige remedie zijn. De staat neemt niet de plaats in van God, de staat herneemt, eindelijk weer, zijn éigen plaats, d.w.z. de éérste plaats op het terrein der natuurlijke orde; hij herneemt — wat beter is — ook zijn plichten.

Het is belachelijk, erger, het is een schandelijk vervalschen der werkelijkheid, het voor te stellen alsof de Italiaansche fascistische revolutie, door Mussolini geleid, den mensch slechts door dwang (,,par sès contraintes’’), en niét tevens door het opvoeden tot een nieuwe, natuurlijke moraal, door de bezieling voor een nieuw scheppend beginsel zou bewegen als een nieuw mensch, een nieuw burger, uit de anarchie zijner hartstochten te voorschijn te treden. Het is andermaal een schandelijk vervalschen der werkelijkheid het volgende pagina


157

























aangemaakt: 01-03-2008 Copyright © 2009 by
R. Bruning en Th. Bruning
copyright
laatste aanpassing: 19-10-2009