den eenvoud wel iets van de vaalheid onzer huidige samenleving verklaren, maar men kan nimmer uit die vaalheid tot den eenvoud, dezen zeer bizonderen adel, besluiten. Men heeft den Hollander vele ,,deugden” en ,,ondeugden” toegeschreven, maar deze prachtige en geheel uitzonderlijke deugd zijn zij die zich baseerden op de huidige werkelijkheid, dan ook klakkeloos gepasseerd!)
    Het is nu (o.a.) deze eenvoud die ook haar stempel drukt op het complex heerschersdeugden en hun geheel eigen ,,hoe” bepaalt. Beperken wij ons tot een enkel voorbeeld. De Hollander kan wel bezield en geestdriftig zijn voor een nationaal ideaal, maar hij uit dit geheel anders dan b.v. de Italiaan. Wanneer de Italiaan geestdriftig is manifesteert zich dit op exuberante wijze; zijn geestdrift ont-laadt zich in zijn gedrag en heeft deze ont-lading noodig. En hij wil, moet die geestdrift, zijn geestdrift, ook ontmóeten, in derden: als om zichzelf, zijn heerlijk geluk, te aanschouwen en het goed recht van zijn vreugde (en van de daad) bevestigd te zien. Niet zoo de Hollander. De Hollander leeft naar binnen. De werkende en bezielde wil behoeft, om zich te bestendigen, geen exuberante projectie in derden, noch een explosie om zich te ont-laden. Zijn geestdrift ontlaadt zich in een ingehouden, gespannen gebaar en zijn wil bestendigt zich (en voelt zich bevestigd) in een taai, trouw, onverzettelijk en zwijgzaam arbeiden voor hetgeen hem heeft begeesterd. Daarin bezit en herkent hij alles. Hij is niet ,,te nuchter” voor een andere houding, hij is eenvoudig: van een eenvoudige trouw, zonder pretentie, en zonder veel manifestaties naar buiten; en met een schoone beduchtheid en schuchterheid voor elke overdreven (dadelijk als on-zuiver gevoelde) manifestatie van zijn gevoelens.
    Neen, wij laten ons niet gaan. Dat is schoon. Even schoon, even verrukkelijk, als het verrukte . . . . zich laten gaan.

    ,,Er is geen enkel Fransch gedicht naar ik weet, dat den Franschman heelemaal geeft, maar het Wilhelmus is een Hollandsch gedicht waar een geheele Hollander in besloten staat.” ¹) Nogmaals: men