en daardoor als de waarlijk vitale mensch. — Géén het leven en de kunst verleugenende simulatie, zoo alsof men enkel als een vrome, een enkel-toegewijde het ideaal kent en dient, geen nieuw predikanten-jargon, geen nieuwe zalving, opnieuw bestaande bij de gratie van een ontkennen van de rauwe en harde realiteit van het leven en die in zulk een òneigen, dus vervalschende, dus anti-vitale, dus anti-artistieke sfeer, in een steriel luchtledig naast het eigen ervaren, in een taal die haar wortels niet meer heeft in vleesch en bloed en door geen vleesch en bloed gevoed wordt, van het ideaal en het ideale leven gewagen en getuigen wil. Maar een mensch die, eenvoudig (het is niet zóó eenvoudig) op elk oogenblik is wat hij is, en die het goede leven, ook zijn goede leven, los-trekt uit die sfeer waarin men, naar het zoo vaak schijnt, klaarblijkelijk alleen van het ideaal getuigen mag: die sfeer van onvrome vroomheid, van anti-vitaal vitalisme, van bevreesde onbevreesdheid — en van die verbijsterende . . . . onverbijsterdheid.

    Houden wij het liever, als wij een nieuw klassicisme zoeken te verwerkelijken, bij dien klassieken Griek, dien mensch uit Hellas, over wien Allard Pierson schreef: „Hij wordt gekweld en ontroerd. Wat doet hij in een wereld, die met rede en schoonheid den spot drijft? Onoplosbaar raadsel, oorzaak van tallooze andere raadselen. Maar het woord dier raadselen moet hij vinden. Dit doel, schoon nooit bereikt, wordt niet prijs gegeven. Elk middel wordt beproefd. Naar de maat van vernuft en verbeelding, naar den rijkdom der hulpmiddelen die den gekwelden geest ter beschikking staan, wendt hij zich meer naar alle zijden; wendt hij zich beurteling tot fantasie en wetenschap, wellust en tucht, droomen en handelen, schoonheid en cynisme, hymne en satyre, tot allerlei krachten: of het soms een dier krachten gelukken wil, de wereld in samenstemming te brengen met ’s menschen edelst binnenste.” ³)