E L I A S   V A N   C O R T O N A

VERANTWOORDING

    Mij voorbereidend om een leven te schrijven van Franciscus van Assisi en mij verdiepend in de historie van Franciscus’ oorspronkelijk Orde-ideaal, in de oorzaken ook van deszelfs sterk-gewijzigde verwerkelijking, stiet ik — onvermijdelijk — op de raadselachtige en fascinee­rende gestalte van Elias van Cortona, een der groote, uit­zonderlijke figuren niet alleen uit Franciscus’ onmiddellijke omgeving, maar ook van zijn tijd. Speelde de nederige boetedoener van Assisi gedurende vele jaren een groote rol in het leven van Elias, anderzijds is het niet minder waar, dat Elias een der centrale figuren is geweest in het leven van Franciscus, — al was het slechts om de beslissende rol, die hij gespeeld heeft bij de voor Franciscus zoo tra­gische hervorming der Orde. Naarmate ik mij echter — in verband met mijn Franciscus-biographie — meer in het leven van Elias verdiepte, geraakte de (voor béide partijen) dramatische controverse welke hem van Franciscus had ver­vreemd, meer op de achtergrond en werd hij voor mij de belichaming van de velerlei essentieele (en nog altijd actueele) problematiek van die dagen. Op dat moment ontstond ­dit drama: plotseling en in zijn geheel. Niet zijn con­flict met Franciscus, maar Elias als de personificatie van gansch het drama der 12de eeuw deed dit tooneelspel geboren worden.
    In zooverre dit drama gestalte geeft aan een historische problematiek is het dus historisch: de conflicten erin ver­werkt zijn de botsingen van Franciscus’ en Elias’ eeuw. Doch waar de figuur van Elias van Cortona de drager dier problematiek werd, berust het — althans ten deele — op verbeelding, een verbeelding echter, die geen andere oor­sprong heeft dan de gegevens, de drie, vier groote stadia van dit leven zelf. Van deze stadia kennen wij wel het bestaan, niet echter overal den dieperen, persoonlijken achter­grond. Een der eerste volgelingen van Franciscus, diens naaste, meest vertrouwde medewerker ook; in nauw contact vervolgens met het Vaticaan, dat Franciscus’ oorspronkelijk levensideaal niet kon aanvaarden, en in dit zeer reëel en essentieel conflict weldra tegen Franciscus partijkiezend; partijkiezend, later, in het conflict tusschen keizer volgende bladzijde

469

















aangemaakt: 01-08-2012 Copyright © 2012 by
R. Bruning en Th. Bruning
copyright
laatste aanpassing: 02-12-2012