Ochtend
en De Brug Alvorens het gedicht Ochtend te beschouwen wil ik ter inleiding het gedicht De Brug uit zijn bundel Voorspel bespreken.
De Brug verhaalt een alledaags tafereeltje van een geopende ophaalbrug, waar aan beide kanten mensen ongeduldig wachten tot ze weer verder kunnen. Hij verhaalt wat de wachtenden zien, maar belangrijker wat de dichter nog méér ziet: wat te voorschijn was gekomen bij het optrekken van de brug, als een bloem die openbrak, en hoe de brug heerszuchtig omhoog staat. Tot slot ligt het brugdek weer vlak, in zijn belevenis: heerszuchtig-onverschillig, wat mij weer doet denken aan de achteloos weggeworpen zweep in het gedicht De Schimmel
. Dit gedicht De Brug geeft duidelijk aan dat de dichter meer ziet en vooral meer beleeft dan de meesten van ons. Dat te beseffen is belangrijk voor zijn zo verguisde gedicht Ochtend, verguisd omdat het alleen maar gezien wordt als een lofdicht op Duitse zingende soldaten, en dus zou getuigen van zijn veronderstelde pro-Duitse gezindheid.
Naar mijn verstaan bezit het gedicht Ochtend verschillende lagen. De dichter loopt op een vroege morgen over straat en komt zingende Duitse soldaten tegen. Meteen hoort hij als het ware de bewoners achter de ramen mopperen over die rot moffen met hun liederen:
|
’t korzelig morren. |
Maar tegelijkertijd beluisterde hij in dat zingen naast fierheid, ook eenzaamheid en
|
... dien levenswil, niet meer te keeren, |
wat te verwachten is bij soldaten die weer naar het front gestuurd kunnen worden. De derde laag: de dichter hoopte dat het hele gebeuren van die dagen (zeker na het beëindigen van de bezetting) toch nog ooit eens een echt rechtschapen solidaire maatschappij zou opleveren, maar daar was binnen de rechtse fronten weinig animo,
|
geen wil, vuur of fonkeling |
voor te bespeuren, laat staan bij de “overigen”. Tot slot: soldaten zijn strijders. Bij strijden denkt Bruning niet aan oorlogshandelingen, maar eerder aan strijdbaar in het leven staan.
|
“Strijden is de enig mensch-waardige vorm van bestaan. Strijden is geluk” |
zegt hij in Subjectieve Normen
. En in Nieuw Levensbewustzijn lezen we:
