De huidige Noordrasmensch schept zich zijn orde wederom uit het levensbewustzijn van zijn ras, (...) juist omdat hij zich met dit bewustzijn verankerd weet in een realiteit van het leven-zélf, juist omdat hij weet dat hij daarmede het léven vertegenwoordigt. (blz. 22 )

(...) hij greep wederom terug op zichzelf: in een wereld waarin alle waarden bezwijkende waren en hun ontoereikendheid bewezen in een algemeene anarchie en ontreddering (...). (blz. 22 )
Zélf-bezinning, — na een eeuwenlang zich bezinnen op en worstelen met de waarden, hem van elders geworden, hem vreemd, ja, zijn diepste levensbewustzijn vijandig; (blz. 23 )

Want hetgeen heden gebeurt, heden, nu een latijnsch christendom, dat de groote tijdperken waarin het op de gebieden van mystiek, theologie, wijsbegeerte en kunst daadwerkelijk scheppend was en onvergankelijke goederen aan het cultuurbezit der menschheid heeft toegevoegd, reeds lang achter den rug heeft; heden, nu een latijnsch christendom reeds lang heeft opgehouden een daadwerkelijk scheppende, een zich in haar oorsprong en oorspronkelijkheid telkens vernieuwende grootheid te zijn, nu het in de hoogere regionen van het geestesleven nog slechts een ofwel verwilderden ofwel krachteloozen, diep-verschraalden nabloei oplevert en, voor de menigte, enkel nog een vaag en beschamend massa-moraaltje dat, ondanks alle braafheid en deugdzaamheid, weinig meer met religie uitstaande heeft en dat bovendien het individueele leven en het leven eener christelijke collectiviteit in haar natuurlijke zedelijkheid ondermijnt en ontbindt en daarmede ook het moreel der gemeenschappen; (blz. 23 )

revolutie van maatschappelijk ontrechten, meer dan de revolutie van een staatkundig misbruikt en staatkundig ineenstortend continent, en meer ook dan de heropstanding van in hun nationaal bewustzijn onteerde volken. Dát is het ook, maar vóór alles, diéper dan dit alles, is het het zichzelf hernemen van een rás als ras, de zelf-bevrijding. (blz. 23 )

dat het gemeenschapsbewustzijn zich hier van nationaal bewustzijn verbreedde tot rasbewustzijn. (blz. 24 )

Elke orde-wil en elke gemeenschapswil moet zich in een staatkundige schepping — zijnde de hoogste orde-eenheid van het natuurlijk leven — bevestigen en behoeden. (blz. 24 )

centraal gelegen in een innerlijk verworden en verzwakt continent dat weldra aan alle zijden bestormd en besprongen kon worden, moest het Rijk, een bolwerk zijn van macht. (blz. 25 )
Ter verdediging van zichzelf. — Maar óók: ter verdediging van Europa. (blz. 25 )

als Europa: als hèt scheppende continent der wereld, als die dertig eeuwen oude gemeenschap van culturen — die van Hellas, Rome, Germanje, die der christelijke Middeleeuwen, die van Renaissance en Reformatie, — alle oorspronkelijk en alle toch elkaar bevruchtend en alle sprekend, niet slechts voor Europa, doch, tot den dag van heden, voor geheel de wereld. Deze gemeenschap van culturen die nog altijd wórdend is, worstelend — wellicht naar die diepe synthese welke Eurapa's hoogste zin is; die nog altijd wordende en worstelende gemeenschap welke men niet vernietigen kan zonder de wereld opnieuw in duisternis te hullen, moest behoed en verdedigd worden. (blz. 25 )

Want in de internationalismen, die thans Europa bedreigen, en die ,,de goede Europeaan’’ van voorheen zoo welwillend kon beschouwen, wordt Europa als Europa bedréigd; ten eerste omdat zij buiten- en anti-Europeesch zijn, en ten tweede omdat deze internationalismen geen internationalismen doch imperialismen zijn en, instede van een ,,synthese’’ te verwezenlijken, geen ander alternatief openlaten dan een òfwel mondiaal (en monsterlijk) uitgedijde Yankee-cultuur, òfwel de mondiaal uitgedijde Russische consequentie van een in Azië tot bolsjewisme ontredderd communisme. In beide internationalismen — die met universalisme niets gemeen hebben — is voor zooiets eigengereids als een oor­spronkelijk Europa geen plaats; méér nog: het is iets onduldbaars: een onduldbare hoogmoed. (blz. 25-26 )

de strijd, dien de Germaansche mensch thans voert, is om een veel dieper reden nog onze strijd. Want hij is, gelijk wij reeds vaststelden, in wezen de strijd om de zelf-bevrijding en zelf-bevestiging van den Germaanschen mensch, van dien Germaanschen mensch die ook wij zijn: de (eindelijke) vrijmaking van een levens-bewustzijn dat ook óns diepste en ook in óns geschonden levensbewustzijn, van een geloof in den mensch dat ook óns geloof is. (blz. 26 )

Dit levensbewustzijn heeft heden een groote, historische roeping, nl. na al de voorgaande culturen, culturen die geweest en voorbij zijn, thans zijn cultuur-schepping aan Europa’s geestelijk bezit toe te voegen en daarmee Europa opnieuw van aanschijn te vernieuwen. Deze opdracht van den Germaanschen mensch, — deze laatste en schoonste zin van al wat heden gebeurt, — is ook ónze roeping, ónze diepste zin heden, en een opdracht die ver uitgaat boven een nationale heropstanding. (blz.27 )

het is geenszins vermetel, en inderdaad is het ook mijn overtuiging, dat de heropstanding van den Germaanschen mensch — iets veel essentieelers dan een nieuwe nationaal-politieke wil — een tijdperk inluidt dat slechts vergeleken kan worden met die groote doorbraken en fundamenteele Umwertungen die eens de christelijke cultuur en die der Renaissance voor het Avondland zijn geweest. (blz.27 )

Het tragisch en verbijsterend bederf waarmede de ondergang van het eeuwen-oude en eens zoo roemvolle Romeinsche wereldrijk zich voltrok, deed een mensch geboren worden wiens geloof in den mensch en in het natuurlijke leven goeddeels bezweken was en mét hem een in sombere vermoedens bevangen christendom dat slechts een bovennatuurlijke bevrijding verbeidde. Uit de verwildering en ontreddering, niet minder verbijsterend wellicht, uit de bloedige en verwoestende worstelingen waarmede thans een cultuur, die zichzelf overleefd heeft, in puin stort, treedt daarentegen een mensch te voorschijn die sterk, rustig, moedig (en blijmoedig) in den mensch gelooft, die zich opnieuw tot de scheppende grootheid, den adel van den natuurlijken mensch bekend heeft en met dit geloof den ochtendstond van een nieuwe wereld binnentreedt. — Zal voor hém — dezen mensch van den ochtendstond — het christendom nog een ,,blijde boodschap” kunnen zijn? Het antwoord op deze vraag — dat voor mij stellig bevestigend luidt — kan hier gevoeglijk blijven rusten; wij poogden toch slechts dien nieuwen mensch, die thans zijn intree deed in de historie als de drager van de scheppende krachten der toekomst, als de drager en aankondiger van een nieuwe levensorde, een nieuw, helder en zuiverend heil, voor U op te roepen. (blz. 27-28 )

of van den huidigen mensch die diepe, boeiende impulsen te verwachten zijn welke het aanzijn kunnen geven aan een kunst, die — verre van bevangen te zijn in een kleine ,,nuttigheid’’ — het edelste in den mensch en het edelste in een gemeenschap verheldert, zuivert, bevrijdt, een kunst die, door dit alles, een levensverbonden, scheppende grootheid is, dan meen ik dat de verwerkelijking van zulk een kunst alleen de arbeid zijn van den waarachtigen kunstenaar, maar toch eerst dan, wanneer hij waarachtig leeft op het niveau van dezen tijd, een niveau dat hoog uitreikt boven de vraagstukken en woelingen van socialen, staatkundigen of nationalen aard, doch zich verheft in die heldere berglucht waar ook de laatste levensvragen opnieuw gesteld en opnieuw verhelderd worden. Dáár eerst leeft de nieuwe mensch volledig. En in de stilte van dít hooggebergte wordt ook de nieuwe groote kunst, want hier staan wij in een centrum van leven, en hier zien wij uit over de wereld der menschen en hun woelingen. (blz. 28-29 )