terug
vorige bladzijde
(...) Elias’ innerlijkst conflict (tegenover de problematiek van het Europa dier dagen) (...)


10. De schakel?
Hoe vormt dit laatste werk nu de schakel? Om dat enigszins te kunnen inzien, moeten we ons wel realiseren dat de briefschrijver, zachtjes uitgedrukt, twijfels begon te krijgen over de betrouwbaarheid van Bruning als katholiek en als aanhanger van een politieke gedachte. Ik denk dat Bruning zich in het levens- (en orde-) ideaal van Franciscus herkende en dat ideaal zag als één van de vormen van het door de Kerk Verworpen Christendom. Tussen Elias, als overste, en zijn medebroeders wordt het probleem van de “Hoogmoed van het Gezag” aan de orde gesteld. De bouw van de kathedraal staat symbool voor de door Elias gewenste grootheid van de orde tegenover de eenvoud van het ordebeginsel van Franciscus en daarin zie ik overeenkomst tussen de zo vaak gewenste grootheid van de Kerk en de eenvoud van de leer van Jezus (bemin uw naaste als uzelf). Veel zaken waar de hiërarchie van de Kerk zich druk om maakt lijken meer van doen te hebben met het in standhouden van het instituut, - waar in de ogen van Bruning God wel voor zal zorgen als dat al nodig is, - dan met het uitdragen van de eerder genoemde boodschap wat toch haar primaire, om niet te zeggen haar enige, taak zou moeten zijn. Tot slot zag Bruning veel overeenkomst in de problematiek van het Europa uit de twaalfde eeuw en het Europa van vlak voor het uitbreken van Wereldoorlog II. Bruning heeft elders zich de vraag gesteld hoeveel orde-stichters, zoals Franciscus er dus een is, zich vandaag nog zouden herkennen in de door hen gestichte orde. Dat probleem komt dus uitvoerig aan de orde in Elias van Cortona. En heel ver weg is er ook nog enige overeenkomst tussen het stichten van een orde, zoals Franciscus heeft gedaan, en de inzet van Bruning voor een “Nieuwe Orde”, ook vaak door hem de “Natuurlijke Orde” genoemd in tegenstelling tot een boven-natuurlijke orde. En zijn inzet – echter altijd maar op een tweede of nog lager plan – voor een natuurlijke orde laat zich verklaren met zijn uitspraak in Onze Priesters:

Wij hebben uitentreure herhaald dat ook m a a t s c h a p p e l ij k e voorwaarden moeten vervuld worden om een boven-natuurlijk leven mogelijk te maken.


11. Zijn strijd
Zijn strijd voor een betere maatschappelijke (natuurlijke) orde beschouw ik dus vooral als een strijd voor een maatschappelijke orde waarin men (met name de arbeidende klasse) niet al zijn tijd en energie nodig heeft om alleen maar te overleven, maar dat de maatschappelijke ordening ook ruimte biedt voor een bezinning op, zoals hij dat noemt, een boven-natuurlijk leven. En hoe hij over zijn eigen inzet dacht komt tot uitdrukking in Vluchtige Vertoogen (§ 333 ), dat andere werk dat de schakel vormt (let op hoe weinig tekst hij besteedt aan de natuurlijke orde en hoe veel tekst aan de boven-natuurlijke orde, de orde waarin hij leefde als dichter en schrijver):

Geloof je niet, o strijder, dat de sterren in hun firmament-stille zuiverheid elkander wel eens een onèindig-begrijpende knipoog toestralen bij het aanzien van het serieuse spel van ons menschenkinderen?
Inderdaad, o vriend, dat geloof ik; doch ik geloofde dat vooral bij mijn ernst. Die goddelijke glimlach herleidt trouwens niet slechts tot een schaduw het werken voor een natuurlijke orde (datgene toch wat gij wilt betoogen), maar


5























terug
volgende bladzijde



aangemaakt: 19-06-2010 Copyright © 2010 by
Th. Bruning
copyright
laatste aanpassing: 25-07-2010