terug
vorige bladzijde
het niveau van dezen tijd, een niveau dat hoog uitreikt boven de vraagstukken en woelingen van socialen, staatkundigen of nationalen aard, doch zich verheft in die heldere berglucht waar ook de laatste levensvragen opnieuw gesteld en opnieuw verhelderd worden. Dáár eerst leeft de nieuwe mensch volledig.


Ik meen de voorlaatste zin te verstaan als: ... de vraagstukken en woelingen van de nationaal socialistische staat ... , maar dat kon hij natuurlijk in die omgeving zo niet zeggen. En de “laatste levensvragen” hebben al helemaal geen betrekking op díe vraagstukken en woelingen. Bruning was wellicht meer betrokken bij die “revolutionaire levenswil” dan bij het vormen van een nationaal socialistische staat.

8. Nieuwe Verten
In Nieuwe Verten schetst hij als dichter zijn toekomstbeeld. Vanuit een beloftevolle “verbroken prélude”, ziet hij voor het “vernederd” zijn (van de –arbeidende - mens) in “dagen zonder uitzicht” eindelijk hoopvolle “nieuwe verten”. En wat dan te zeggen van het beeld dat hij schetst in het gedicht “Het Rijk” (). Zijn rechters zagen er een verheerlijking van het verfoeide duizendjarige rijk van Hitler in. Afgezien van het feit dat Bruning die term niet gebruikt, komt het beeld dat hij schetst voor mij absoluut niet overeen met het beeld dat wij nú hebben van dat duizendjarige rijk. Ik zou bijna zeggen dat het niet misstaan zou hebben (als je de twee woorden “Germaans” vervangt door Europees en het woord “schiepen” door “mede schiepen”) als aanmoediging, van overheidswege, vóór het Europese referendum, waar het Nederlandse volk zo hartgrondig nee tegen gezegd heeft. Overigens proef ik in dat beeld een zelfde sfeer als hij al in 1925 schetste in het gedicht “Avend” (), maar daar meende hij God in dat vredige gebeuren te herkennen. Het korte gedicht “De Duitsche adelaar” () is hem hoogst kwalijk genomen in die tijd en later, maar toch moest ik aan dat gedicht denken toen ik een dezer dagen in de krant een foto zag van een euro met daarop de Duitse adelaar, maar nu zonder zonnerad, omgeven door de sterren die de staten van de Unie verbeelden. Eén Europa, zoals verbeeld in “Het Rijk”, behoorde essentieel bij zijn politiek ideaalbeeld van die dagen.

9. Elias van Cortona
Tot slot verwijst Bruning in zijn laatste briefje naar Elias van Cortona en Vluchtige Vertoogen als de schakel in het geheel. Vluchtige Vertoogen zijn een groot aantal aforismen over veel onderwerpen, waaronder enige politieke, zoals bijvoorbeeld over de democratie. (Elias van Cortona behoort voor mij samen, met zijn dichtbundel Van Ziel en Aarde en zijn Guido Gezelle de Andere tot zijn belangrijkste werken.)
Elias van Cortona begint bij het meningsverschil tussen Franciscus en Elias, de opvolger van Franciscus, over de toekomst van de orde van Franciscus en eindigt aan het eind van Elias leven. Elias leeft dan teruggetrokken in onmin met de Kerk. Een afgezant van de Paus komt bij Elias op bezoek en in het gesprek dat dan plaats vindt kijkt Elias terug op zijn leven als opvolger van Franciscus. Alleen in de inleiding van Elias van Cortona, kom ik opmerkingen tegen die een aanknopingspunt lijken te geven over hoe dit werk – mede - de schakel moet vormen. Hij zegt daar:

Niet zijn conflict met Franciscus, maar Elias als de personificatie van gansch het drama der 12de eeuw deed dit tooneelspel geboren worden.

Elias van Cortona (...) worstelend in dit geval, met de problemen door Franciscus, den paus (de Kerk), den keizer aan de orde gesteld. De vraagstukken, door deze drie figuren heel Europa beroerend, werden voor mij de diepere logica die de stadia van dit leven verbindt.


4























terug
volgende bladzijde



aangemaakt: 19-06-2010 Copyright © 2010 by
Th. Bruning
copyright
laatste aanpassing: 25-07-2010